Việt Nam được coi là cái nôi của cây chè. Phong tục uống trà và sự phát triển của cây chè Việt Nam gắn liền với lịch sử phát triển dân tộc. Người Việt xưa dù sống trên núi cao, dưới đồng bằng châu thổ hay bên bờ biển, dù là người sang, kẻ hèn tất thảy đều giữ tập tục uống trà.

Ngoài các lối uống trà đơn giản đến cầu kỳ trong các gia đình Việt Nam, các cụ ngày xưa còn có những hình thức hội trà. Ðó là uống trà thưởng xuân, uống trà thưởng hoa, uống trà ngũ hương. Hội trà là tụ họp những người bạn sành điệu cùng chung vui trong các dịp đặc biệt hoặc có hộp trà ngon, hay có một chậu hoa quý hiếm trổ, hay trong nhà có giỗ chạp.

Trà phong là nói gọn phong cách uống Trà của người Việt Nam ta, gồm có pha trà, uống trà. Những người sành uống Trà thường tự xưng mình là “Trà nô”, một hạng người nô lệ vì Trà ngon, cũng là cách nói khiêm nhường tự xưng mình là người sành sỏi uống Trà.

Có một kiểu uống trà độc đáo, đó là uống trà với cá khô. Nhiều người nghe phải giật mình vì cá khô làm sao uống trà cho được. Trà phải uống với bánh ngọt, kẹo đậu phộng hoặc tệ lắm phải với đường tán, đường thẻ chứ.

Anh Quốc biết tới trà từ thế kỷ 17. Sau gần 400 năm, người dân xứ này đã xây dựng nên một thói quen và tập tục uống trà riêng, một bản sắc Anh rõ rệt. Thức uống có nguồn gốc phương Đông này giờ đây đã mang một phong cách hoàn toàn khác và trở nên nổi tiếng toàn thế giới. Trà sẽ được dùng với sữa và đường, quả là một sự chuyển hóa đáng ngạc nhiên phải không?

Có lẽ, điều khiến quán trà này là điểm đến thu hút du khách là bởi cách phục vụ, đúng như quan niệm của ông chủ. “Trà chỉ ngon khi được phục vụ thật tốt. Tôi muốn tạo ra một không gian mà có thể giúp cho du khách học cách thử và cảm nhận vị ngon của trà. Khi mà mọi người đều vội vã với những công việc họ cho là quan trọng, thì thời gian để thưởng trà thực sự là những giây phút thư giãn quý giá,” ông Hashimoto nói. Trà thất của ông Hashimoto cũng có những chiếc ghế dành cho những vị khách không quen với kiểu ngồi truyền thống của Nhật Bản. Trước khi ra về, du khách cũng có thể để lại bút tích của mình tại quán trà.

Thực tập chính niệm là chìa khóa của giác ngộ. Khi bạn uống một tách trà và ý thức là mình đang uống một cách sâu sắc với sự có mặt hoàn toàn của mình, đó chính là sự giác ngộ. Giác ngộ luôn là giác ngộ về một cái gì. Bạn có thể có được niềm vui, an lạc và hạnh phúc chỉ bằng cách uống một tách trà.

Cách uống chè thì trong sách Kiên biều đã nói rõ. Họ Lư, họ Lục (Lục Vũ - thần trà của Trung Quốc) nổi tiếng về uống chè. Đến đời Tống mới thấy bày đồ ấm chén, hỏa lò, cấp thiêu, đại khái cũng là những đồ để pha chè. Có ông Giới Phủ thưởng chè Dương tiễn, ông Tử Chiêm thưởng chè Vân long. Từ đời Minh, đời Thanh trở xuống, cách chế chè càng tinh, đồ dùng chè càng đủ. Những thứ chè bồi sao, chế biến cũng khéo, và những các hồ, ấm, đĩa, chén, than, lửa, hỏa lò, cấp thiêu đều sắm sửa lịch sự cả. Nào là chè Võ Di, lò Thành Hóa, ấm Dương tiễn, đều là những thứ tuyệt phẩm dùng để pha chè. Kể thói tục bày vẽ ra có lắm thứ khác nhau, nhưng chẳng qua cũng mấy thứ ấy mà thôi. Còn như chè tuyết nha, nước suối hồng tâm, dẫu các hạng phong lưu người Trung Hoa cũng chưa được nếm đủ hết, nên không dám nói đến.

Dựa vào mức độ lên men (ôxy hóa) có thể phân trà làm 3 nhóm chính: trà xanh, trà Ô Long và hồng trà. Trà xanh được ôxy hóa tối thiểu trong quá trình chế biến và là loại phổ thông nhất trong giới thưởng trà. Trà Ô Long là loại trà thu được bằng cách dừng quá trình ôxy hóa ở khoảng giữa của trà xanh và trà đen. Hồng trà (trà đen) là loại trà được ôxy hóa hoàn toàn 100% trong vòng từ 2 tuần tới 1 tháng. Nếu dựa theo hình dạng ngoài, chúng ta có thể phân làm 3 loại: trà bánh, trà rời và trà bột

Phong cách uống trà của người Việt Nam rất đa dạng không theo chuẩn mực nào, biểu hiện đầy đủ khía cạnh ngôn ngữ sâu xa trong văn hóa ứng xử đầy tính sáng tạo của người pha trà và người được mời uống trà đã được nâng lên bậc nghệ thuật pha trà và văn hóa uống trà. Những người hiểu biết về văn hóa uống trà, nghệ thuật pha trà của người Việt Nam thì không bao giờ chịu ảnh hưởng chút nào của người Trung Quốc, Hàn Quốc, càng không giống trà đạo của người Nhật Bản. Có thể khẳng định ở Việt Nam không có trà đạo mà chỉ có nghệ thuật uống trà.